Stena Line in 1967
In 1967 veranderen de invoerregels voor belastingvrije goederen. De zogeheten 24-uursregel wordt ingevoerd en betekent dat passagiers die belastingvrije waren in willen voeren ten minste 24 uur buiten Zweden moeten zijn geweest. Stena Line is goed voorbereid op deze situatie en breidt haar werkzaamheid uit vanuit de nieuwe regels.
 |
Lees ook: Stena Line in 1968 en 1969 >> |
Het zomerverkeer van vorig jaar met passagiersboten op de route Trelleborg-Kopenhagen, Lysekil-Skagen en Luleå-Kemi wordt afgebouwd. Deze route is niet langer rendabel vanwege de veranderde invoerregels. Dit betekent dat de AFRODITE overtallig wordt. Zij krijgt een charter op de route op de zuidelijke Öresund. Daar ontmoet zij ook haar collega STENA BALTICA die tijdens de winter en lente verhuurd is in hetzelfde gebied. Ook op de chartermarkt dat jaar is STENA NORDICA die voor British Rail tussen Stranraer en Larne op de Ierse Zee vaart. Stena laat zien dat ze zeer bedreven zijn in het bezighouden van hun ferries op een voor deze tijd onconventionele manier.
Het passagiersvaartuig POSEIDON blijft echter op de route Stockholm-Mariehamn. Deze wordt gezien als een route met mogelijkheden tot ontwikkeling, ook met betrekking op de nieuwe invoerregels. De hoeveelheid passagiers is groot en de populaire ferry heeft een goede omzet. ”Mariehamn by night” wordt steeds meer gekenmerkt door Zweedse pleziertoeristen die de boot ernaartoe nemen, overnachten, en vervolgens hun belastingvrije rantsoen invoeren.
Een ”melkkoe”
De route Göteborg-Frederikshavn met de kleine maar zeer effectieve STENA DANICA is dit jaar de winsttrekker van Stena Line. Het autodek is vaak gevuld met vrachtwagens. Wanneer deze verdwijnen tijdens de bouwvak vult het autodek zich in plaats daarvan met de auto’s van toeristen. De Göteborgers blijven dag- en avondtochtjes naar Frederikshavn maken. Het niveau van het eten en de service aan boord wordt alleen maar beter.
Ook in Denemarken trekt het hotelwezen haar voordeel uit de nieuwe 24-uursregel voor invoer van belastingvrije goederen. Met name het gezellige Skagen wordt een populaire reisbestemming voor Stena Line-passagier, ook al nemen ze nu de route via Frederikshavn. Ook de grote stad Ålborg lokt vele Zweden.
Het verkeer naar naar Jylland creëert grote economische winst. De relatief korte overvaart geeft tijd voor vier ritten per etmaal. Het verkeer in de Göteborg-regio blijkt groot genoeg om zowel Stena Line als de Sessanlinjen van werk te voorzien. De druk op de ferry’s is hoog. Ook Lion Ferry in Varberg wedijvert met de Göteborgs-rederijen om de Jyllandspassagiers, maar ze komen niet in de buurt van de Stena Line’s enorme aantallen.
Ondanks dat de STENA DANICA slechts twee jaar oud is wordt het duidelijk dat ze vervangen zal moeten worden door een beduidend grotere ferry. Aan de tekentafel wordt volop gepland.
Een prestige-lijn
Sinds 1963 voerde Stena ferry-verkeer uit op de route Nakskov-Kiel via het Deense dochterbedrijf KL-Linjen. De planning voor een route tussen Göteborg-Kiel was er al sinds 1964. Het was de bedoeling dat deze route in 1966 van start zou gaan, maar problemen tijdens de constructie zorgden voor vertraging.
Nu in 1967 is het eindelijk zover: Het nieuw vlagschip van de rederij, STENA GERMANICA, wordt in gebruik genomen. De afstand tussen Göteborg en Kiel is wel 244 zeemijl lang en de nieuwe ferry behaalt een buitengewone snelheid, tot 23,5 knoop, om een enkele reis in iets meer dan 11 uur te kunnen maken. STENA GERMANICA is tevens Stena Lines allergrootste ferry. Met de nieuwe route naar Kiel laat Stena Line, zoals het bedrijf zich nu officieel noemt, zich ook in met een werkzaamheid met zeer hoog prestige. De lange rit naar Kiel representeert iets heel anders dan het oude plezierverkeer naar Skagen. Desalniettemin is het idee achter de route hetzelfde. De Göteborgers krijgen er een nieuw reisdoel bij voor hun pleziertochtjes. Stena Line zag niet alleen Kiel als een aantrekkelijk doel, maar ook de nabij liggende steden, zoals Hamburg, Bremen en Hannover.
Passagiers hebben nog steeds de prioriteit ten opzichte van vracht in het bedrijfsidee van Stena Line. Dit wordt duidelijk door het plaatsen van hutten aan de zijkanten van het autodek van de nieuwe ferry.
West-Duitsland maakt tijdens de andere helft van de jaren 60 een fantastische economische ontwikkeling door. Het land heeft de naoorlogse periode definitief verlaten, en kijkt, ondanks de politieke spanningen in Europa, optimistisch vooruit naar de toekomst. In 1967 voeren Zweedse ferry’s van naar Travemünde/Lübeck vanuit Trelleborg, Malmö, Helsingborg en Nynäshamn. Ondanks de harde concurrentie betekende de lange route Göteborg-Kiel een qua tijd effectieve route voor passagiers vanuit de Göteborgs-regio en noordelijkere delen van Zweden.
STENA GERMANICA wordt op 15 april 1967 geleverd. De doop van de dan volledig voltooide ferry wordt een kleine week later uitgevoerd op de Stenpiren door Helga Renger, de echtgenote van één van Kiels vooraanstaande politici. Daarna zijn Göteborgers uitgenodigd om de ferry te bezoeken. Dit blijkt een slimme reclamestrategie te zijn. STENA GERMANICA heeft een zeer smaakvolle en elegante inrichting die uitnodigt tot reizen in wat voelt als overduidelijk de eerste klasse.
Nieuwe terminal
De Skandiahaven in Göteborg is rond deze tijd bijna afgerond. In het noordwestelijke deel van het gebied opent Stena Line een nieuwe terminal voor alle routes naar Duitsland. Het mooie terminal-gebouw ligt op een berg en bevat onder andere een wachtzaal, douane, cafetaria en administratieve ruimtes.
De Stenpiren heeft, zoals hij er nu uitziet, geen plaats voor zowel de Duitsland- als de Denemarken-ferry’s. STENA GERMANICA’s zeer strakke tijdschema maakt het ook toepasselijk om de langzame reis door de Göta Älv over te slaan.
De eerste ferry die de Duitsland-terminal gebruikt is de STENA DANICA die de terminal gebruikt om vrachtauto’s te laden in plaats van zoals eerder op weg naar Frederikshavn gebruik te maken van de Sannegårdshaven.
Succesvol begin
Het blijkt niet mogelijk om elke dag met een snelheid van 23 knopen te varen om een zeer strak tijdschema te passen. Om te beginnen vaart STENA GERMANICA elke dag een avondrit om 19:00 in beide richtingen en daarnaast nog een dagtour op zaterdagen. Op die dagen vertrekt de avondrit iets later. De overvaart duurt ongeveer 12-13 uur. Het tijdschema zorgt dat passagiers op elke rit hun belastingvrije rantsoen in kunnen voeren. Na de eerste zomer en gedurende de komende jaren wordt het aantal ritten vergroot, maar het geplande niveau van twee enkele reizen per etmaal zal nooit gehaald worden.
Om de grote Duitsland-ferry effectiever te gebruiken vaart zij tijdens de herfst van 1967 ook dagtouren op de route Göteborg-Frederikshavn. Dit betekent een belangrijke verlichting van de druk op STENA DANICA.
Stena Line had begroot voor 100.000 passagiers gedurende het eerste jaar op Kiel. Het resultaat werd echter 120.000. Ondanks dat is de winst van de route ontoereikend, wat de aanleiding is voor een intensivering van het verkeer tijdens de herfst. STENA GERMANICA is duur in gebruik.
Nog een grote ferry
STENA GERMANICA’s zusterschip STENA BRITANNICA wordt in december 1967 geleverd. Ze is nagenoeg identiek aan haar zuster. In de tijd voor de leverantie is er wild gespeculeerd waar het vaartuig ingezet zou worden. Het is duidelijk dat Stena Line vindt dat het financieel gezien nog niet mogelijk is om twee ferry’s op de route naar Kiel te hebben. De concurrentie in zowel Zweden als Engeland wacht met angst en beven op de plannen van de rederij. Gaat STENA BRITANNICA misschien varen op de route Esbjerg-Harwich of Tilbury-Calais? Wie weet? De naam lijkt te wijzen op verkeer naar een Britse haven.
De oplossing blijkt, zoals zo vaak met Stena Line, onverwacht. STENA BRITANNICA wordt ingezet op de route Göteborg-Frederikshavn terwijl STENA DANICA gecharterd wordt naar Townsend Brothers Ferries. Op dit moment heeft Stena Line een tonnage (scheepslading) op de route naar Frederikshavn dat zowel qua formaat als qua standaard alle concurrenten verslaat. Velen kijken uit naar de ontwikkelingen in het komende jaar.
Opheffing van oude routes
Tijdens de zomer van 1967 wordt de ingehuurde Deense ferry LOHALS gebruikt op de route Nakskov-Kiel. Een versterkte concurrentie heeft deze route echter minder interessant gemaakt en na de zomer wordt deze route voorgoed opgeheven.
Toen de nieuwe ferry-terminal in Nakskov werd gebouwd in 1965 was er een afspraak voor 10 jaar verkeer tussen Stena en de haven van Nakskov. Het opgeheven verkeer laat zien dat de ferry-markt beweeglijk en moeilijk te voorspellen is. Het kost Stena tijd om een overeenkomst over de opheffing te sluiten met de gemeente.
De zomer van 1967 wordt ook het laatste seizoen voor Stena Line op de route Tilbury-Calais. Dit jaar wordt ook de haven van Southend aangelopen om plezierreizigers op te pikken. De ferry die dit jaar op deze route vaart is de kleine STENA BALTICA, die te klein en langzaam is om geschikt te zijn op deze veeleisende route.
De Britse concurrenten kijken met afkeur naar de Zweedse inbreuk op het verkeer over het Engelse Kanaal. Dit maakt het makkelijk voor Stena Line om de route te verkopen aan de Britse rederij Townsend Brothers Ferries. Tegelijkertijd sluit Stena Line een overeenkomst met de Britten voor het charteren van STENA DANICA tijdens de komende winter en lente. Op die manier krijgt men de mogelijkheid om de nieuwe en grote STENA BRITANNICA in te zetten op de Frederikshavn route. Tijdens 1967 zien we daadwerkelijk hoe Stena haar ferry’s op een flexibele en onconventionele manier gebruikt. Stena Line laat een gezonde frisse wind door de branche waaien.
Geschiedenis van Stena Line
Wil je meer over onze geschiedenis weten? Lees dan meer over het ontstaan van Stena Line in 1962 en de eerste veerdienst in 1963, het verdere succes in 1964, de verdere ontwikkeling van Stena Line in 1965 en het succes van de Stena Danica in 1966.
Anders Bergenek en Rickard Sahlsten