Stena Line in 1964

Engeland | 1 reactie

Er wordt gezegd dat de relatieve stabiliteit van de jaren vijftig eindigde in 1964. Engeland verving Amerika als cultureel voorbeeld voor de rest van Europa. Achter deze verandering lag de doorbraak van de Britse popcultuur met The Beatles als grootste vertegenwoordiger. Tegelijkertijd vergrootte Amerika haar strijdmacht in Vietnam, wat protest opwekte. De samenleving werd openen en vrijer, maar ook onrustiger, aldus Anders Bergenek en Rickard Sahlsten. Hieronder schrijven ze meer over de geschiedenis van Stena Line in het jaar 1964.

Stena Line in 1965 Lees ook: Stena Line in 1965 >>

Voor Stena Line’s voorganger, de Skagenlijn, is dit een drukke tijd. De rederij krijgt zijn eerste eigen nieuwgebouwde boten, de passagiersvaartuigen POSEIDON en AFRODITE. Bovendien kopen ze één van de Duitse vaartuigen die ze eerder huurden. Daarnaast worden er maar liefst vijf autoveerboten besteld voor levering in 1965-1966. Stilletjes aan is de kleine rebel bezig de grootste ferry rederij van Zweden te worden. Tegelijkertijd wordt de aankoop van passagiersboten voortgezet.

Wat we hier zien is een snelle, creatieve en moedige organisatie. De rederij probeert voortdurend de mogelijkheid van nieuwe lijnen uit. Boten worden besteld zonder dat er duidelijke plannen bestaan voor op welke lijn ze zullen varen.

v.l.n.r. Wappen von Hamburg, Poseidon en Wappen

v.l.n.r. Wappen von Hamburg, Poseidon en Wappen

 

Nog meer succes in Göteborg

In de winter van 1964 vaart de Duitse HEIN GODENWIND de lijn Göteborg-Skagen en de Duitse WAPPEN VON HAMBURG op de route Göteborg -Frederikshavn. Die laatste route houdt op 5 april op omdat WAPPEN VON HAMBURG terug moet naar haar gewone route tussen Hamburg en Helgoland. De Skagenlijn is nu sterk geëtableerd. De verkoop loopt goed en de winsten zijn hoog.

Op 26 juni wordt de HEIN GODENWIND vervangen door Skagenlijns eigen nieuwgebouwde POSEIDON die de rest van het jaar afwisselend op Skagen en Fredrikshavn vaart. Eindelijk heeft de rederij een vaartuig dat ze naar eigen inzicht in kunnen zetten. Hierin ziet men veel van de ideeën van de opkomende Stena Line. Alle ruimtes aan boord worden gebruikt voor verkoop. De kiosk-ruimtes zijn groot. Dit is een boot die gebouwd is om geld te verdienen. Tegelijkertijd is het een modern, stijlvol schip dat zowel jongeren als ouderen aanzet tot reizen.

Tijdens de zomer probeert de Skagenlijn een nieuwe verkeerslijn tussen Göteborg en Läsö. Het is de oude bekende SEEBAD WARNEMÜNDE die ingezet wordt op deze lijn. Läsö’s attractiviteit blijkt echter niet te kunnen concurreren met Skagen en de lijn wordt neergelegd aan het eind van het seizoen.

In 1964 begon de Skagenlijn een nieuwe kooplijn vanuit Göteborg, de zogeheten Norgepilen. De rederij heeft grote verwachtingen van deze lijn tussen Göteborg en Sandefjord. De Première met het ingehuurde Duitse vaartuig HELGOLAND vindt plaats op 30 september. Een paar weken later wordt zijn vervangen door WAPPEN die Stena nu gekocht heeft voor een Duits dochterbedrijf. Zij was natuurlijk identiek aan de eerder ingehuurde WAPPEN VON HAMBURG.

Een handelslijn tussen Göteborg en Norge blijkt een geniaal idee te zijn. Het verkeer gaat tussen twee landen waar alcohol duur is en lokt daarmee reizigers van twee markten. Het maakt niks uit dat de Skagenlijn snel concurrentie krijgt op deze lijn van Rederi AB Krysspilen die het concept kopieert. De loonzaamheid is evengoed hoog.

In Noorwegen wordt het bestaan van deze route betwist. Politici zijn niet onder de indruk van drankverkeer over het Skagerrak. Er komt een snelle reactie van de Zweedse en Noorse financiële afdelingen en al op 1 maart 1965 worden de regels veranderd zodat het invoerrecht sterk wordt begrensd. Met de nieuwe regels wordt het verkeer op Noorwegen minder interessant en WAPPEN maakt zijn laatste reis naar Sandefjord eind februari 1965.

Nog een jaar in Lysekil

Wanneer de charter naar de Skagenlijn in september 1963 afloopt krijgt SKAGEN I de naam BRYNHILD terug. Al in december is het geduld van de banken met de eigenaar van het vaartuig in Gävle op en een executieverkoop vindt plaats. De oude stoomboot wordt gekocht door Nils Berg en Roland Erkenberg als agenten voor een bedrijf van Stena voor slechts 255.000 Zweedse kronen. BRYNHILD krijgt opnieuw de naam SKAGEN I en wordt uitgerust voor nog een seizoen. Al op 15 mei leidt zij het seizoensverkeer op de lijn Lysekil-Skagen in. SKAGEN I is beduidend groter en gezelliger ingericht dan de boten die de jaren daarvoor op dezelfde lijn voeren. Het resultaat is positief.

v.l.n.r. teken van de route Bergkvara - Allinge route en Skagen II Bornholmslinjen

v.l.n.r. teken van de route Bergkvara – Allinge route en Skagen II Bornholmslinjen

 

Verder op de Oostzee

Halmstad en Uddevalla worden dit jaar door de Skagenlijn beschouwd als ”verloren” havens. De rederij kijkt in plaats daarvan naar nieuwe gebieden en havens. De interesse wordt gericht naar de Oostzee. De meerdere malen genoemde ØSTERSØEN vaart nu tijdens de zomer tussen Simrishamn en Allinge. Op de korte lijn is er alleen geen mogelijkheid voor de passagiers om belastingvrij te winkelen. De invoerregels in de Oostzee gelden vanaf het zuiden tot Karlskrona. Langs het ”vrije” stuk naar het noorden is Bergkvara de eerste haven die schepen die  groot genoeg zijn kan ontvangen.

In juni 1964 leidt SKAGEN II de route tussen de Viktoriakade in Bergkvara en Allinge op Bornholm in. Het havenbestuur wordt verrast met het snelle besluit maar vindt het een goed idee en laat in één dag een douanegebouw bouwen. Ondanks slecht weer tijdens de inwijding, waar Sten A. Olsson praat over zijn plan om al het jaar daarop een autoferry in te kunnen zetten, is de lijn actief gedurende acht weken. De poging is geen fiasco, maar ook geen groot succes. Veel families uit het oosten van Småland kiezen de lijn als een uitje, maar de koopinteresse is lang niet zo groot als aan de westkust. In tegenstelling, sommige passagiers vinden het bezwaarlijk dat er goedkope drank wordt verkocht en aan boord wordt gedronken. Dat zijn de reizigers niet gewend van de veerboten naar Öland. De invoerregels worden tijdens de herfst aangescherpt en de Skagenlijn heeft daarna geen interesse meer om de lijn verder te ontwikkelen.

In het midden van 1964 leidt AFRODITE de route op een nieuwe lijn tussen Trelleborg en Kopenhagen/Kastrup in. De route gaat via het Falsterbokanaal. Deze weg kan vreemd lijken, maar het is een manier om de regels die de inkoopmogelijkheden voor het Öresundsverkeer begrenzen te omzeilen. Het is geen verrassing dat de meerderheid van de passagiers Deens is. Deze lijn wordt binnen een paar jaar zeer succesvol. In oktober 1964 wordt de AFRODITE vervangen door de aanzienlijk grotere HELGOLAND die de route tot de winterstop voortzet.

Varen op Duitsland

De lijn Nakskov – Kiel zet onder de rederijnaam KL-Line voort met verkeer het hele jaar rond met de oude veerboot ISEFJORD. Tegelijkertijd wordt de concurrentie scherper omdat de Zweedse veerpontpionier Linjebuss een veerpont inzet op de lijn Korsör – Kiel en combinatieverkeer aanbiedt via de Zweedse lijnen Helsingborg – Helsingör en Landskrona – Köpenhamn. Varen op Duitsland is echter populair en de hoeveelheid verkeer lijkt genoeg te zijn voor beide rederijen.

Eind maart 1964 laat de Deense pers weten dat Stena in Göteborg een nieuwe lijn zal starten met de naam ”Kielerexpressen” tussen Fåborg op Fyn en Kiel. Het moderne passagiersvaartuig GORCH FOCK wordt gecharterd van HADAG in Hamburg. Bussen verzamelen de passagiers in Odense, Nyborg, Middelfart en Svendborg. Gedurende twee maanden heeft GORCH FOCK 25.000 passagiers. De zomerdienstregeling heeft afvaarten vanuit Fåborg om 10.45u en vanuit Kiel om 16.30u. De overtocht duurt 3 uur en 45 minuten. Op zaterdagen begint de reis later en is de avondreis opgezet als een danscruise.

HEIN GODENWIND, die vrijgemaakt is van de route van Skagenlijn op Göteborg wordt eind juni en de rest van het jaar ingezet op de route tussen Fåborg en Kiel. In oktober showt chef-kok Hans Petersen in de achtersalon op de HEIN GODENWIND het fantastische buffet wat gemaakt is in de vorm van het vaartuig. Voor 9,50 deense kronen kan men aanschuiven. Er zijn tevens een aantal gegevens die erop duiden dat er kortere tijd verkeer kan zijn geweest op de lijnen Fåborg – Flensburg en Sönderborg – Kiel.

Een extra lijn tussen Fåborg – Kappeln met een reistijd van 2,5 uur opent haar deuren met de AFRODITE op 12 Juli 1964. Deze route vertrekt vrijwel alle dagen vanuit Fåborg om 09.00u en 16.30u. Op de zaterdag vertrok de laatste afvaart een uur later. Op zaterdag- en zondagen toverde men de Kattegat Lounge om tot een dansvloer met live muziek.

Het zijn goede tijden en de representanten voor Fåborg steken niet onder stoelen of banken dat ze verwachten dat de hoeveelheid verkeer op de route naar Duitsland stabiel blijft. Stena heeft ontegenzeggelijk geïnvesteerd in de kleine Deense gemeente die een middelpunt voor de passagierslijnen naar Duitsland is geworden. Wetenswaardig is ook dat Stena al rond deze tijd twee lijnen naar Kiel heeft waar men een sterke positie opbouwt.

v.l.n.r. de doop van de Aphrodite in Elmshorn , Aphrodite in Skagen en Sten A. Olsson

v.l.n.r. de doop van de Aphrodite in Elmshorn , Aphrodite in Skagen en Sten A. Olsson

 

Onzekere toekomst

Alhoewel de Skagenlijn en KL-Line zeer goed verdienen aan hun koopreizen is dit een route met een zeer onzekere toekomst. De regeringen in Zweden, Denemarken en Noorwegen zijn tegen deze route die niet gebaseerd is op commercieel vervoer maar wordt gefinancierd door de belastingvrije inkopen van alcohol en tabak aan boord door de passagiers. Het is een gok en kwestie van tijd dat de invoer van belastingvrije waren beperkt of aan banden gelegd zal worden.

Gedurende 1964 benut Stena de bestaande regels maximaal door lijnen te starten vanuit Bergkvara en Trelleborg om Bornholm en Kopenhagen te bereiken, bestemmingen die normaal onder begrenzingen op de belastingvrije invoer vallen. Tegelijkertijd is men zich er natuurlijk bewust van dat de omstandigheden voor het verkeer op deze routes zullen veranderen. Misschien dat men vanuit dit perspectief naar Stena Lines duidelijke investering in de ontwikkeling van autoverkeer van 1964 moet kijken. Dit jaar worden er maar liefst vijf ferries besteld. Een autoferry haalt een groot deel van zijn inkomsten uit vrachtauto’s en personenauto’s op het autodek. Zo’n vaartuig is minder afhankelijk van de belastingvrije verkoop dan een traditioneel passgiervaartuig.

Twee van de nieuwe ferries worden besteld bij het Franse werf Le Trait. Eén ervan is bedoeld voor de route Göteborg – Frederikshavn. Het doel van de tweede is nog niet bekend op het moment van bestelling. Bij Langesunds Mekaniske Verksted wordt een kleine autoferry besteld om te gebruiken op de routes tussen Kiel en het de Deense plaatsen Nakskov en Fåborg. Bij dezelfde werf worden ook twee iets grotere ferries besteld waarvan de ene bedoeld is voor een nieuwe route tussen Göteborg en Kiel. Voor de andere grote ferry is nog geen specifiek doel.

Met autoferry verkeer op de routes Nakskov – Kiel, Göteborg – Frederikshavn en Göteborg – Kiel zal Stena binnen een paar jaar ontwikkelen tot een grote en serieuze rederij. Het bedrijf blijft bij zijn idee van schepen vol met passagiers en maximale mogelijkheden tot verkoop aan boord. Men ontwikkelt dit idee verder door de inkomsten te verbreden via gelijktijdig transport van auto’s en vrachtwagens.

Geschiedenis van Stena Line

Dit was de ontwikkeling van Stena Line in het jaar 1964. Het volgende artikel zal gaan over het jaar 1965. Dit kijkje in onze geschiedenis in 1964 is mogelijk gemaakt door Anders en Rickard die verder in onze geschiedenis duiken met behulp van activiteiten van Klubb Maritim Göteborg. Wil je meer over onze geschiedenis weten? Lees dan meer over het ontstaan van Stena Line in 1962 en 1963.


  • Cor Westland says:

    Ik ben met Stena Line in aanraking gekomen bij de overname van de Koningin Beatrix welke in model had na gebouwd.
    Toen was het nog Hoek Harwich en later Crown Line. Ook heb ik de eerste Stena Britanica na gebouwd. Ook ben ik bij de doop van de Stena Discovery geweest. Mijn modellen zijn naar Stena Line Hoek van Holland gegaan en eigenlijk is daarmee het contact verloren gegaan, jammer

    Cor Westland