De oorsprong van Halloween: Keltisch Ierland!

Als je echt fan bent van Halloween moet je naar Ierland! Met duizenden jaren ervaring in het vieren van Halloween, weten de Ieren als geen ander hoe je een betoverend en mysterieus feest kunt maken van de spookachtigste dag van het jaar! 

Het ontstaan van Halloween

Halloween (wat is afgeleid van Hallow-e’en, oftewel All Hallows Eve wat Allerheiligenavond betekent) is het oudste feest van Ierland en een mengsel van Heidense en Christelijke elementen en legenden. De vroegste vorm van Halloween was ‘Samhain’, een einde-van-de-zomerfeest, vaak het Keltische nieuwjaar genoemd. Dit komt omdat het jaar in de Keltische kalender begon op 1 november en Allerheiligen dus oudejaarsavond was en voor hen het begin van de lange winteravonden inluidde. Deze overgangstijd werd gekoppeld aan de dood en het hiernamaals. De Kelten ontstaken vreugdevuren om vriendelijke geesten te verwelkomen en hen op weg te helpen en droegen kostuums en maskers om de slechte geesten te verjagen.

Waar begon Halloween?

Halloween begon waarschijnlijk in county Meath, Ierland’s vroegste basis van spirituele en politieke macht. Hoge Koningen regeerden vanaf de Hill of Tara, een centraal punt in het landschap van county Meath, dat nog steeds vol ligt met mysterieuze menhirs en andere voorchristelijke overblijfselen. Newgrange is een immens, 5000 jaar oud voorchristelijk grafmonument. Het is uitgeroepen tot Werelderfgoedplaats en doet jaarlijks nog steeds zo’n 200.000 bezoekers versteld staan.

Een van de belangrijkste spirituele centra in Meath was de top van Tlachtga (Hill of Ward) vlakbij het huidige Athboy. Op 31 oktober werden de vuren van het oude jaar gedoofd en het nieuwjaarsvreugdevuur voor Samhain werd ontstoken op de Hill of Ward. De fakkels van dit heilige vuur werden vervolgens naar zeven andere heuvels gedragen, waaronder de Hill of Tara, en nog verder om het hele landschap te verlichten.

Dit eeuwenoude ritueel is nieuw leven ingeblazen. Bij het vallen van de avond op Halloween wordt dit ieder jaar nagespeeld, te beginnen met de fakkeltocht van Athboy’s Fair Green naar de top van Tlachtga.

Fakkeltocht in Ierland van Athboy’s Fair Green naar de top van Tlachtga

Halloweengebruiken

De volgende keer als je een masker opzet voor Halloween, denk dan aan het Ierland van de Kelten. Het eng verkleden begon namelijk hier. Ook veel andere Ierse Halloweentradities hebben zich over de hele wereld verspreid, waaronder het snijden van duivelse gezichten uit uitgeholde pompoenen. Andere gebruiken zoals appels happen, spookplekken bezoeken en ’trick or treating’ die nu overal ter wereld plaatsvinden, begonnen op het eiland Ierland waar ze trouwens nog volop leven.

Trick-or-treat

Een van de bekendste gebruiken tijdens Halloween is de trick-or-treattocht. Wist je dat dit gebruik eigenlijk helemaal geen onderdeel uitmaakte van Halloween? Rond de negende eeuw kwam een Europees christelijk gebruik de zee over en vermengde zich met het Halloweenfeest. Christenen gingen op Allerzielen (2 november) de dorpen in en bedelde om brood met krenten (in die tijd zielencake genoemd). De trick-or-treattocht vindt waarschijnlijk hier zijn oorsprong.

De uitgeholde pompoen

In het oude Ierland werden deze Jack-o-lanterns van rapen gemaakt. Jack-o-lanterns komen uit een volksverhaal over Stingy Jack die de duivel een loer draaide. Als straf liet de duivel Jack eeuwig zwerven met slechts een brandend kooltje uit het hellevuur dat hij droeg in een raap om zijn weg te verlichten. De rapen werden door de pompoenen vervangen nadat de Ierse emigranten deze traditie meenamen naar Amerika.

Vier Halloween als een Ier!

Overal in de steden en dorpen van Ierland is er inspiratie voor Halloween en voor spookverhalen. Je vindt er veel verlaten kastelen vol spinnewebben, eenzame kerkhoven, leegstaande abdijen met vleermuizen en zelfs pubs waar het (voor én na het drinken van alcohol) schijnt te spoken. Oftewel, wil je Halloween echt beleven? Dan is er geen plek zo betoverend als het land waar het allemaal begon…